Vind een wijnwinkel bij u in de buurt


Wijnreis Duitsland en Alsace maart 2020

Nieuwe oogsten, vertrouwde kwaliteit

Wijnreis Duitsland en Alsace maart 2020

  • door Lara Mol
  • 7 april 2020

Een van de voordelen van een baan in de wijn is dat er regelmatig veldwerk moet worden verricht. Begin maart reisden we af naar Duitsland en de Franse Elzas voor een driedaagse tournee langs een aantal belangrijke producenten, georganiseerd door inkoper en Master of Wine Job de Swart. Toegegeven, maandagochtend om zes uur ’s ochtends in de auto is vroeg. Maar als je dan nog geen vijf uur later langs de meanderende Mosel rijdt en de magische, wereldberoemde en adembenemend steile terraswijngaarden aan je voorbij ziet trekken, ben je dat onmiddellijk weer vergeten. Een reisverslag.


Magistrale Mosel: Clemens Busch

Het eerste bezoek brengen we aan niemand minder dan legendarische biodynamie-pionier Clemens Busch. Zijn Weingut is gevestigd in Pünderich, aan het begin van de Terrassenmosel. Het grauwe weer en het hoge waterpeil (de Mosel staat bijna tot aan de voordeur van het uit 1663 stammende Gutshaus) doen de historische wijngaard Marienburg aan de overkant van de rivier er nóg indrukwekkender uitzien dan ze altijd al doet. Clemens zelf is er overigens laconiek onder: enkele weken geleden stond zijn proeflokaal nog blank, de huidige toestand valt alleszins mee. Hij onthaalt ons met een duizelingwekkende en onvergetelijke proeverij van onder meer de nieuwe jaargang 2018 (droog en zoet), een verticaal Falkenlay (van 2017 terug tot 2014) en natuurwijnen Riesling LS, Riesling (alter-)native en Riesling > O <.

Over 2018 is Clemens erg te spreken: er was geen vorst, maar wel sprake van een warme, droge zomer en regen op de essentiële momenten. De oogst verliep in alle rust, wat wel zo prettig is als alles met de hand gedaan moet worden. Team Busch had uiteindelijk zeven weken de tijd om de druiven te plukken en direct grondig te selecteren. Ter vergelijk: in 2019 moest er in een recordtijd van drie weken worden geoogst; een titanenklus in de supersteile terraswijngaarden.

Na de oogst en spontane, langzame vergisting, rijpten de 2018-Rieslings nog enkele maanden op de gisten, waarna ze tussen eind augustus en halverwege september werden gebotteld. Na een kleinere oogst in 2016 en 2017 door vorstschade, was er in 2018 weer meer volume. Ook heeft Clemens sinds lange tijd weer flink wat zoete wijnen kunnen maken. Opmerkelijk is dat zijn Rieslings uit 2018, ondanks het warme droge jaar, toch vrij bescheiden alcoholpercentages en mooie frisse zuren hebben. Het is maar goed dat de volumes 2018 wat groter zijn, want de wijnen zijn werkelijk subliem!

Clemens Busch

Dat geldt trouwens ook voor de overige Rieslings die Busch ons laat proeven. De ranke, pure Fahrlay 2017 bijvoorbeeld, met z’n enorme spanning, mineraliteit en precisie. Of de bijna tropische, rijke, romige Rothenpfad 2011, die je gerust bij een stuk rood vlees kunt serveren. Buitengewoon indrukwekkend is ook de Auslese Goldkapsel uit 2007.

Ongelofelijk, dat je met één druivenras en één wijngaard zo’n caleidoscopische en unieke collectie wijnen kunt maken. Dat Fallstaff Clemens Busch eind vorig jaar beloonde met de Kollektion des Jahres is wat ons betreft dan ook meer dan terecht! In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister, dat weten die Duitsers maar al te goed.


Jong talent in Rheinhessen: Weingut Thörle en Stefan Winter

Waar Clemens Busch een echte oude rot in het vak is, hebben we in Rheinhessen een paar jonge talenten op het programma staan. We beginnen bij de gebroeders Thörle, die de leiding over het gelijknamige familiewijngoed in 2006 overnamen van hun ouders. Onlangs openden ze het schitterende, hypermoderne nieuwe Gutshaus ‘Am Norenberg’, daar het historische gebouw toch wat klein begon te worden voor de ambitie van de twee. Het strak ontworpen domein ligt op zo’n 150 meter hoogte, te midden van de wijngaarden van Saulheim. Achter het wijngoed prijkt de ‘grand cru’ Hölle in volle glorie tegen de heuvel. Aangezien Johannes en Christoph respectievelijk op reis en net jetlagged en wel weer thuis zijn, worden we met alle egards ontvangen door hun moeder Uta Thörle, die een geweldige tasting verzorgt met uitzicht op de ranken silvaner.

We proeven de nieuwe oogstjaren 2019 (wit) en 2017 (rood). De focus voor wat betreft de witte wijnen ligt bij Thörle op Riesling en Silvaner, maar we proeven ook de Scheurebe, Sauvignon Blanc en Grauburgunder. De oogst was in 2019 niet gemakkelijk: na veel droogte en lang wachten, waren plots alle druiven tegelijkertijd optimaal rijp, en moest er binnen vier weken geoogst worden. Desondanks zijn de broers er duidelijk in geslaagd hun druiven fris en sappig te plukken, dus niet overrijp en met een hoog potentieel alcoholgehalte.

De witte wijnen zijn weliswaar mild, maar heerlijk sappig, fruitig en opwekkend fris. De Riesling en Silvaner waren al vaste waarden in ons assortiment, maar ook de verrassende, zomerse Scheurebe zal spoedig in Nederland verkrijgbaar zijn! Wat rood betreft, is de naam Thörle vrijwel synoniem aan Spätburgunder. De broers zijn duidelijk gespecialiseerd in deze druif. Ze maken er de prachtigste Orts- en Lagenweine van, die inmiddels een duidelijke eigen signatuur dragen. Prachtig gepolijst, met daarachter een krachtige structuur en milde frisse zuren. Het is helder dat de broers een enorme kwaliteitsslag hebben gemaakt de afgelopen jaren. We gaan nog veel horen van deze twee.

Weingut Thörle

Nog zo’n rijzende Rheinhessische ster is Stefan Winter. Deze jonge wijnmaker zette eigenhandig de wijngaarden van Dittelsheim-Heßloch op de kaart en is met zijn familiewijngoed al sinds 2013 lid van de prestigieuze VDP (Verein Deutscher Prädikatsweingüter). Ook hier zal binnenkort wegens groot succes een nieuwe wijnkelder worden gebouwd.

Stefans absolute specialiteit is droge witte wijn van riesling- en burgunderdruiven – zelfs van zijn spätburgunder (een blauwe druif) maakt Stefan nog wit! Jaargang 2019 was wat koeler dan 2018 en dat is aangenaam terug te proeven in de wijnen: heerlijk fris, aromatisch en bescheiden in alcohol.

Tijdens de proeverij vernemen we een opvallend gegeven: waar wij bij Duitse wijn onmiddellijk aan Riesling denken, is in Duitsland Riesling juist steeds moeilijker te verkopen. Dit komt door de toenemende populariteit van druiven als grauburgunder, die mildere wijnen opleveren. Stefan zelf is juist een groot Rieslingfan. Dat verschil in voorkeur is overigens geenszins terug te proeven: zowel Stefans Rieslings, als zijn Weissburgunders, Grauburgunders en Chardonnays zijn kristalzuiver, karakteristiek en vooral ook ontzettend lekker.

Weingut Thörle

Reichsrat von Buhl: roerige tijden, onveranderd geweldige wijnen

Na deze twee geweldige adressen in Rheinhessen rijden we door naar de Pfalz. Hier bezoeken we het mythische Reichsrat von Buhl. Niet alleen kent dit eeuwenoude Weingut een tumultueuze historie, ook de recente geschiedenis van Von Buhl is roerig. Onlangs vertrokken zowel wijnmaker en Sekt-specialist Mathieu Kauffmann als directeur Richard Grosche vanwege verschil van inzicht met het management. De functie van beide mannen is inmiddels overgenomen door de uit Alto-Adige afkomstige wijnmaker Gregor Hofer, die we hier voor het eerst ontmoeten.

De proeverij wordt verzorgd door vakvrouw Monika Schmid, de ongelofelijk hartelijke exportmanager die werkelijk alles weet over het wijngoed en haar wijnen. Ze schotelt ons een serieuze selectie van de prachtige Buhl-creaties voor, allemaal nog van de hand van Mathieu. Via een aantal Champagne-waardige Sekts, een selectie witte wijnen en ‘de Spätburgunder’ (Buhl maakt één rode wijn) komen we aan bij het absolute hoogtepunt van de tasting: een verticaal van de Großes Gewächs Pechstein (van 2017 terug tot 2013).

Deze historische wijngaard bij het dorpje Forst ontleent z’n naam (‘peksteen’) aan de bijzondere bodemsamenstelling. Naast kalk en klei bevat de bodem hier namelijk een behoorlijk gehalte aan het vulkanische gesteente basalt. Het is dit unieke terroir dat de wijnen uit deze wijngaard hun opvallende karakter geeft. Hoezeer de jaargangen onderling ook verschillen, iedere Pechstein heeft die indrukwekkende rokerige neus, de smaak van vloeibaar vuursteen en een enorme kracht en intensiteit.

Alsof dat allemaal nog niet genoeg was, krijgen we als dessert nog een aantal briljante edelzoete wijnen te proeven. Bij Von Buhl kunnen ze echt alles! We zullen de ontwikkelingen hier de komende tijd dan ook met veel nieuwsgierigheid en interesse volgen. Eén ding is ons overduidelijk na deze proeverij: Mathieu heeft de lat hoog gelegd voor Gregor. Aan hem de eervolle taak het geweldige werk van zijn beroemde voorganger voort te zetten.

Reichsrat von Buhl

Jürgen von der Mark: Spätburgunderspecialist en Master of Wine

Vanuit de Pfalz zakken we verder af naar het zuiden. We stoppen net voor de Zwitserse grens, op nog geen drie uur rijden van de Bourgogne. Hier, op een nietszeggend industrieterreintje in Bad Bellingen, bevindt zich het allesbehalve conventionele wijndomein (wijnloods is misschien meer op z’n plaats) van Jürgen von der Mark. Hij is zonder twijfel de meest markante wijnmaker van deze reis. Geen seconde van ons bezoek laat hij onbenut om zijn tomeloze enthousiasme, duizelingwekkende kennis (Jürgen is ook Master of Wine) en diepgewortelde liefde voor wijn met ons te delen.

Jürgens absolute specialiteit is Spätburgunder. In 2003 pachtte hij zijn eerste wijngaard met oude stokken op de Tuniberg, iets ten zuiden van de beroemde Kaiserstuhl. Waar laatstgenoemde vooral getypeerd wordt door veel vulkanisch basalt in de bodem, bevat de bodem van de Tuniberg juist veel (kalkhoudende) löss en klei. Lang werd gedacht dat dit type grond te vruchtbaar is voor de teelt van druiven voor kwaliteitswijnen. Maar als er iemand bewijst dat je met het juiste wijngaardmanagement ook hier fantastische terroirwijnen kunt maken, is het Jürgen wel.

Een van de belangrijke voorwaarden is biologisch werken, dus dat doet hij ook waar mogelijk. Gecertificeerd was Jürgen in het verleden, maar toen hij in het extreem natte jaar 2016 bijna zijn complete oogst verloor, heeft hij zijn certificatie per direct opgegeven. Zo kon hij in geval van uiterste nood altijd nog de oogst redden. Het is typerend voor Jürgens pragmatisme.

Jürgen von der Mark

Wat ook typerend is voor deze master, is zijn experimentele benadering. Zo maakt Jürgen – behalve heerlijke Spätburgunders in allerlei soorten en maten – ook geweldig wit, in alle typen vaten, tanks en betonnen eieren die je maar kunt bedenken. Natuurlijk de usual suspects als Grauburgunder en Riesling. Maar we proeven ook een fantastische Savagnin (ook wel bekend als Weisser Traminer in Duitsland), een verrassende, experimentele Grunfränkisch (een vergeten Duits druivenras) en zelfs, alsof we in Wenen zijn, een Gemischter Satz. Niets is Jürgen te gek, alles om zijn eindeloze kennis en ervaring nóg verder uit te breiden. Dat dit zich vertaalt in authentieke, onderscheidende wijnen, blijkt wel tijdens de proeverij.

Saillant detail: de witte wijnen zijn vernoemd naar Goethe-gedichten, de rode topwijnen naar een lied dat volgens Jürgen bij de wijn past. Zo proeven we Bad Love Spätburgunder 2017 (Eric Clapton) en One Bourbon, One Scotch, One Whiskey Spätburgunder 2016 (een blues-song uit de jaren ’50). Het absolute hoogtepunt? De magnum Engertstein Spätburgunder 2015. Ragfijn, vederlicht en toch krachtig en intens; een geduchte concurrent van een mooie Bourgogne, zeker gezien de prijs. Wie zich druk maakt over de verkeerde naam op het etiket (Ehretstein in plaats van Engertstein) is maar een kniesoor. Om banale aardse zaken als drukproeven controleren kan een genie als Von Der Mark zich natuurlijk niet bekommeren.


Domaine Loew

Aangezien Bad Bellingen ongeveer ter hoogte van Mulhouse ligt, is het niet meer dan logisch om terug te rijden via de Elzas. Zo kunnen we namelijk mooi nog een bezoekje brengen aan Domaine Loew (‘luv’ op z’n Frans). Net als Clemens Busch is ook Étienne Loew een Biodynamiker in hart en nieren en lid van La Renaissance des Appellations, de befaamde vereniging van biodynamisch werkende wijnproducenten, opgericht door de illustere Loire-wijnmaker Nicolas Joly. Zo is de cirkel weer mooi rond. We worden allerhartelijkst onthaald met een uitgebreide proeverij. Centraal staat de nieuwe jaargang 2018, maar we proeven ook de nodige wijnen uit 2017 en 2016 en krijgen zelfs een viertal oude jaren blind geserveerd.

Dat 2018 in 2020 de courante jaargang is van een wittewijnproducent, is natuurlijk opvallend. In dit geval heeft het alles te maken met de werkwijze van Étienne, die het wijn maken zoveel mogelijk aan de natuur overlaat.

De fermentatie verloopt spontaan, met behulp van ‘wilde’ druifeigen gisten, net zolang tot de gisten de suikers in alcohol hebben omgezet of uitgewerkt zijn. Dit betekent dat het suikergehalte in de druiven bepaalt in hoeverre de uiteindelijke wijn droog of iets minder droog uitvalt. (Om dit voor de eindgebruiker inzichtelijk te maken, noteert Étienne een indice op schaal van 1 (droog) tot 10 (zoet) op het etiket.) Na de vergisting, rijpen de wijnen nog enkele maanden op de lies, alvorens ze gebotteld worden. Étienne is duidelijk te spreken over 2018, dat een vrij warm en droog jaar was. De wijnen zijn mooi rijp en mild, door een iets lager zuur- en een iets hoger alcoholgehalte ten opzichte van koelere jaren.

Logischerwijs zijn niet alle 2018-wijnen kurkdroog: een warm jaar betekent rijpere druiven en dus meer suikers. Toch zijn alle wijnen bijzonder mooi in balans, en bovenal ontzettend puur en zuiver, Étiennes signatuur. Diep onder de indruk zijn we van de beeldschone, expressieve, terroirgedreven wijnen van deze bescheiden wijnmaker.

Reichsrat von Buhl

Als uitsmijter proeven we in de kelder Étiennes Pinot Noir (fris en dartel aardbeien- en bessenfruit) en zijn orange Gewurztraminer (een spatzuivere bloesemexplosie) van het vat. Laatstgenoemde is misschien wel een van de mooiste natuurwijnen die we kennen, en de afdronk zindert nog na als we alweer in de auto terug naar huis zitten. Een waardige afsluiting van een fantastische reis!


Nieuwsgierig naar de wijnen van de in dit artikel besproken producenten? Bekijk dan hier het overzicht van onze partners voor de dichtstbijzijnde winkel.


Klik hier voor de verkoopadressen